ظهور داعش و تأثیر آن بر معادلات منطقه‌ای: مطالعه موردی چالش‌ها و فرصت‌های به‌وجودآمده برای ایران

ظهور داعش در منطقه خاورمیانه و در سرزمین‌های هم‌جوار ایران و حمایت بعضی از کشورهای منطقه و قدرت‌های فرامنطقه‌ای از این جریان، چالش‌ها و تغییرهایی عمیق را در معادلات منطقه‌ای ایجادکرده‌است. گرچه ایران به‌عنوان یک کنش‌گر منطقه‌ای عمده، درنتیجه ظهور داعش با چالش‌هایی عمده روبه‌رو شد، درعین‌حال فرصت‌هایی جدید نیز در اختیار جمهوری اسلامی قرارگرفت. ایران به‌عنوان نماینده اسلامِ غیرخشونت‌ورز با ظهور این گروه تروریستی، با چالش‌هایی در عرصه‌های مختلف گفتمانی، امنیتی و سیاسی روبه‌رو شده‌است؛ درعین‌حال، فرصت‌هایی مناسب نیز به دلیل فعالیت‌های این گروه برای معرفی اسلامِ خشونت‌پرهیز پیش‌آمده‌است. پژوهش حاضر، تلاشی است برای یافتن پاسخ این پرسش که «ظهور داعش، جمهوری اسلامی ایران را با چه چالش‌ها و فرصت‌هایی روبه‌روساخته‌است؟»؛ داده‌های لازم به روش کتابخانه‌ای، گردآوری و به‌عنوان مطالعه‌ای موردی به شیوه توصیفی- تحلیلی واکاوی‌شد. یافته‌های تحقیق نشان‌می‌دهند که تهدیدهای داعش با تغییر در معادلات منطقه‌ای برای ایران در حوزه‌های گفتمانی، امنیتی و ایدئولوژیک، برجسته است؛ درعین‌حال، فرصت‌های ظهور داعش برای ایران عبارت‌اند از: تمایز میان اسلام خشونت‌ورز و اسلام خشونت‌پرهیز، آشکارشدن ماهیت ضدتروریستی ایران برای جهان، برجسته‌شدن قدرت منطقه‌ای و تأثیرگذاری ایران در منطقه.